Luister Preek | Laai Preek af | 
| |||
SONDAG EN SABBATDAG
As kind het die kerk my geleer dat mens nie op Sondag mag werk nie. Die vreemde was dat die ou wat dit geleer het, die dominee, dit geleer het op Sondag by sy werk... Ek het altyd gewonder of daar ander reëls is vir dominees as vir gelowiges...
Hoe was Sondag toe jy ’n kind was? Vir baie van ons was dit nie die lekkerste dag van die week nie! Eers MOES jy kerk toe gaan – en kerk was nie lekker nie! Jy kon nie verstaan nie, jy moes stil sit en is geknyp as jy dit durf waag om te beweeg.
As kind het die kerk my geleer dat mens nie op Sondag mag werk nie. Die vreemde was dat die ou wat dit geleer het, die dominee, dit geleer het op Sondag by sy werk... Ek het altyd gewonder of daar ander reëls is vir dominees as vir gelowiges...
Hoe was Sondag toe jy ’n kind was? Vir baie van ons was dit nie die lekkerste dag van die week nie! Eers MOES jy kerk toe gaan – en kerk was nie lekker nie! Jy kon nie verstaan nie, jy moes stil sit en is geknyp as jy dit durf waag om te beweeg.
Na kerk mag jy niks gekoop het nie, by niemand gaan speel het nie en moes jy doodstil wees terwyl jou ouers ’n middagslapie gevat het.
Miskien is jou Sondag nou nog so: erediens, huis, slaap. Waar kom dit vandaan? Vandag wil ek saam met julle so bietjie op ’n reis gaan om dit agter te kom en hopelik in die proses iets leer oor God en myself...
As ons oor Sondag dink moet ons begin by die skepping. Op die eerste dag van die skepping maak God lig – dit was aand (donker) en dit was môre (lig), die eerste dag (Gen 1:3-5).
En dan kom dag 2 tot 6 en dan lees ons in Genesis 2:2:
Op die sewende dag was God reeds klaar met die skeppingswerk en het Hy gerus na al die werk wat Hy gedoen het. Hy het die sewende dag as gereelde rusdag geheilig [AFGESONDER], want op daardie dag het Hy gerus na al die skeppingswerk wat Hy gedoen het.
God stel die Sabbatdag in as ’n dag om te rus (Sabbat beteken ‘RUS’). Die sewende dag is daar om te rus. Die eerste inhoud van die Sabbatdag was RUS. Die volk in die woestyn het dit so beleef in die manna en kwartels – 5 dae van die week het hulle uit die kamp uitgegaan om kos vir daardie dag te kry, maar op die 6de dag was daar genoeg vir 2 dae, sodat hulle op die 7de dag kon rus.
Eksodus 16:29, 30:
Ek het vir julle die sabbat gegee en daarom gee Ek vir julle op die sesde dag genoeg kos vir twee dae. Elkeen moet bly waar hy is en niemand mag op die sewende dag sy woonplek verlaat nie.” 30 Die volk het op die sewende dag gerus.
Ons ken dit uit die 10 gebooie uit:
Eksodus 20:8-11:
“Sorg dat jy die sabbatdag heilig [AFGESONDER] hou. Ses dae moet jy werk en alles doen wat jy moet, maar die sewende dag is die sabbat van die Here jou God. Dan mag jy geen werk doen nie, nie jy of jou seun of jou dogter of die man of vrou wat vir jou werk, of enige dier van jou of die vreemdeling by jou nie. Die Here het in ses dae die hemel en alles daarin gemaak, die aarde en alles daarop, die see en alles daarin. Op die sewende dag het Hy gerus, en daarom het die Here dit as gereelde rusdag geheilig.
Die Sabbatdag is daar om te rus van my werk.
Maar toe kom daar ’n nuwe element by... In Levitikus 23:3 hoor ons die volgende:
Ses dae moet julle werk, maar die sewende dag is ’n rusdag, ’n sabbat waarop julle ’n gewyde byeenkoms moet hou. Dan mag julle geen werk doen nie. Julle moet die sabbat aan die Here wy, waar julle ook al woon.
Op die Sabbat moet gerus word van my werk, maar daar moet ook ’n gewyde byeenkoms gehou word, dit is ’n dag waarop die Here ook geëer moet word.
Een dag van die week waarop ek nie werk nie, maar waarop ek ’n byeenkoms bywoon tot eer van die Here. Dit is die Ou Testamentiese Sabbatdag. Klink dit bekend?
Maar wat van die Nuwe Testament? Wat van Jesus?
Wel, ons weet dat Jesus anders oor Sabbat gedink het! Hoeveel keer het Hy nie teen die Sabbatwette ingegaan en mense gesond gemaak nie?! Trouens, dit was een van die hoofredes waarom die Jode Hom wou doodmaak – Johannes 5:18:
Hieroor het die Jode nog des te meer probeer om Jesus dood te maak: Hy het nie net die sabbatdag ontheilig nie, maar God ook sy eie Vader genoem en Hom so met God gelyk gestel.
In Markus 2:24-27 spel Jesus sy siening uit:
Die Fariseërs sê toe vir Hom: “Kyk daar! Waarom doen hulle iets wat nie op die sabbatdag gedoen mag word nie?” 25 Hy sê vir hulle: “Het julle nog nooit gelees wat Dawid gedoen het toe hy en sy manne nie kos gehad het nie en honger gekry het? 26 Hy het in die tyd van die hoëpriester Abjatar in die huis van God ingegaan en van die offerbrood geëet, wat niemand anders as die priesters mag geëet het nie, en ook vir sy manne daarvan gegee.” 27 Jesus het verder vir hulle gesê: “Die sabbatdag is vir die mens gemaak en nie die mens vir die sabbatdag nie.
Aangrypend! Dis ’n terugkeer na die oorspronklike bedoeling van die Sabbat – dis ’n dag wat vir die mens gegee is om te rus. Dis nie ’n dag wat daargestel is vir die mens om iets te doen nie, dis nie ’n dag vir godsdienstige reëls en tradisies en gebruike nie. Sabbatdag is nie in die eerste plek ’n God-dag nie, maar ’n mens-dag.... Sabbatdag is NIE die dag van die Here nie...
Dink bietjie so daaroor:
Op watter dag sou die Here die meeste teenwoordig wees – die 6 dae wat Hy skep of die dag wat Hy rus?
Watter dag sou die dag van die Here wees – die 6 waarop Hy aktief besig was of die 1 waarop Hy gerus het?
Jesus besef dit, Hy besef dat die Joodse godsdiens die verhouding kom verander het – 6 dae vir die mens, 1 dag vir die Here in plaas van 6 dae vir die Here en 1 dag vir die mens. En die dag wat hulle vir die Here afgesonder het is juis die dag wat die Here vir die mens afgesonder het!
Die vroeë kerk het dit ook verstaan – daarom het hulle nie hulle byeenkomste op die Sabbat gehou nie. Die vroeë kerk het begin om op Sondae bymekaar te kom. Hoekom? Want Sondag is die dag van die Here, Sondag is die dag waarop Jesus opgestaan het, Sondag is die dag van vreugde. Maar was Sondag vir hulle soos ’n Sabbatdag, ’n rusdag? Nee! Wat ons van hulle Sondagviering weet, het direk in verband gestaan met die opstanding van die Here Jesus (Johannes 20) en die feit dat hulle die opstanding verstaan het as beslissend vir hulle verlossing (1 Korintiërs 15). Hulle het egter sover ons weet, geen van die wette of gebruike van die Sabbat op die Sondag toegepas nie. Trouens ons weet dat sekere Joodse Christene tot in die derde eeu nog sowel die Sabbat as die Sondag gehou het, die een as ’n rusdag, en die ander as ’n feesdag. Daar is nooit in die Nuwe Testament sprake van rus op die Sondag nie. Trouens die base van slawe sou hulle ook nie toegelaat het om nie te werk nie, en ons weet uit ander bronne dat Christene Sondae voor sonop bymekaar gekom het, waarskynlik om dan die res van die dag met hul gewone (slawe-)werk te kan aangaan.
Die vroeë kerk het verstaan dat ons met twee verskillende sake te doen het:
1. Die mens het RUS nodig – ons kan nie aanhou werk, aanhou werk, aanhou werk nie. Daarvoor het die Here vir ons die Sabbatdag gegee. ’n Dag om te rus van my werk.
2. Maar ons het ook nodig om saam met mekaar die Here en mekaar en die wêreld te dien. En daarvoor het ons die dag van die Here. Handelinge 20 – die eerste erediens: “Ons het die Sondag bymekaargekom vir die gemeenskaplike maaltyd.” Sondag was nie ’n rusdag nie, maar ’n dag om bymekaar te kom en dan in die wêreld die Here te gaan dien.
Die manier waarop hierdie eerste gelowiges bymekaar gekom het, het die volk aangespreek – luister na Handelinge 2:47
47 Hulle het God heeltyd geprys omdat Hy so groot en goed is. Die gelowiges se lewenstyl het die ander mense in Jerusalem aangegryp. Almal het daaroor gepraat. Daarom het daar elke dag baie mense tot geloof in Christus gekom.
Is een van die probleme van ons tyd nie juis dat ons 2 verskillende dae in 1 dag probeer indruk nie?
Nou sit ons met mense wat permanent moeg is, omdat hulle nooit genoeg rus nie.
En ons sit met kerke wat oneffektief is, omdat die mense die Dag van die Here gebruik om te probeer rus. En dan het ek nie tyd vir eredienste en kleingroep nie. En die gemeente kan niks doen op Sondag tussen 11:30 en 18:00 nie, want ons rus, ons hou sabbat....
Hoe is Sondag vir jou – ’n Sabbat of die Dag van die Here?
Is dit ’n dag waar jou groot fokus is om te rus?
Is dit ’n dag waar jy jou onttrek uit die wêreld?
Jesus is die lig vir die wêreld (Johannes 8:12)! Ons is die lig vir die wêreld (Matteus 5:14)! Is die eerste dag van die week soos die eerste dag van die skepping waar die lig van God – ons – die donkerte van die wêreld deurbreek? Of is die lig vir die wêreld op die eerste dag onsigbaar?
Eindig ons met ’n Christen dag waar al die Christene onsigbaar is omdat almal rus?
Moet ons nie teruggaan na die vroeë kerk wat sê ek rus op Saterdag, die Sabbatdag, maar op die Dag van die Here is ek juis op ’n besonderse manier in die wêreld besig nie?
Moet ons nie teruggaan na die vroeë kerk wat sê dat ek op Sondag sal werk, omdat ek Saterdag gerus het, maar dan gaan Sondag ’n besonderse getuienis wees waar ek werk?
Het ek en jy Sabbat in ons lewe – waar ons RUS? Miskien moet ons weer soos die Jode vir onsself ’n klomp wette en reëls opstel om seker te maak dat ons rus! (Miskien moet ons mans en vroue ons hierin dwing?)
Het ek en jy ’n Dag van die Here in ons lewe – waar dit nie oor RUS gaan nie?
Is ons lewens nie so chaos omdat ons dié 2 dae in een dag probeer inprop nie?
Is dit nie tyd om Sabbat terug te wen nie?
Is dit nie tyd om die dag van die Here terug te wen nie?
En jou kinders? Hoe maak jy hulle groot? Vandag was ons getuies van die doop, vandag het ons gesien hoe ouers belowe om hulle kinders vir die Here groot te maak. Doen ons dit? Het ons kinders sabbat in hulle lewe, het hulle genoeg rus? En het hulle ’n Dag van die Here, ’n dag waar die Here se koninkryk die belangrikste is? Of moet hulle ook op die Dag van die Here rus?
Miskien doen ek as dominee iets reg – op Sondag werk ek tot eer van die Here en spandeer ek tyd saam met medegelowiges om dat Saterdag my rusdag is...
Hoe wonderlik sal dit wees as almal van ons werklik op Saterdag RUS – en dan op Sondag hier bymekaar kom en in ons kleingroepe bymekaar kom en in die wêreld ’n verskil maak, sodat die wêreld Sondag kan ken as DIÉ Dag van die Here?
Wat is JOU sabbatdag?
Wat is JOU dag van die Here?
Amen!
Miskien is jou Sondag nou nog so: erediens, huis, slaap. Waar kom dit vandaan? Vandag wil ek saam met julle so bietjie op ’n reis gaan om dit agter te kom en hopelik in die proses iets leer oor God en myself...
As ons oor Sondag dink moet ons begin by die skepping. Op die eerste dag van die skepping maak God lig – dit was aand (donker) en dit was môre (lig), die eerste dag (Gen 1:3-5).
En dan kom dag 2 tot 6 en dan lees ons in Genesis 2:2:
Op die sewende dag was God reeds klaar met die skeppingswerk en het Hy gerus na al die werk wat Hy gedoen het. Hy het die sewende dag as gereelde rusdag geheilig [AFGESONDER], want op daardie dag het Hy gerus na al die skeppingswerk wat Hy gedoen het.
God stel die Sabbatdag in as ’n dag om te rus (Sabbat beteken ‘RUS’). Die sewende dag is daar om te rus. Die eerste inhoud van die Sabbatdag was RUS. Die volk in die woestyn het dit so beleef in die manna en kwartels – 5 dae van die week het hulle uit die kamp uitgegaan om kos vir daardie dag te kry, maar op die 6de dag was daar genoeg vir 2 dae, sodat hulle op die 7de dag kon rus.
Eksodus 16:29, 30:
Ek het vir julle die sabbat gegee en daarom gee Ek vir julle op die sesde dag genoeg kos vir twee dae. Elkeen moet bly waar hy is en niemand mag op die sewende dag sy woonplek verlaat nie.” 30 Die volk het op die sewende dag gerus.
Ons ken dit uit die 10 gebooie uit:
Eksodus 20:8-11:
“Sorg dat jy die sabbatdag heilig [AFGESONDER] hou. Ses dae moet jy werk en alles doen wat jy moet, maar die sewende dag is die sabbat van die Here jou God. Dan mag jy geen werk doen nie, nie jy of jou seun of jou dogter of die man of vrou wat vir jou werk, of enige dier van jou of die vreemdeling by jou nie. Die Here het in ses dae die hemel en alles daarin gemaak, die aarde en alles daarop, die see en alles daarin. Op die sewende dag het Hy gerus, en daarom het die Here dit as gereelde rusdag geheilig.
Die Sabbatdag is daar om te rus van my werk.
Maar toe kom daar ’n nuwe element by... In Levitikus 23:3 hoor ons die volgende:
Ses dae moet julle werk, maar die sewende dag is ’n rusdag, ’n sabbat waarop julle ’n gewyde byeenkoms moet hou. Dan mag julle geen werk doen nie. Julle moet die sabbat aan die Here wy, waar julle ook al woon.
Op die Sabbat moet gerus word van my werk, maar daar moet ook ’n gewyde byeenkoms gehou word, dit is ’n dag waarop die Here ook geëer moet word.
Een dag van die week waarop ek nie werk nie, maar waarop ek ’n byeenkoms bywoon tot eer van die Here. Dit is die Ou Testamentiese Sabbatdag. Klink dit bekend?
Maar wat van die Nuwe Testament? Wat van Jesus?
Wel, ons weet dat Jesus anders oor Sabbat gedink het! Hoeveel keer het Hy nie teen die Sabbatwette ingegaan en mense gesond gemaak nie?! Trouens, dit was een van die hoofredes waarom die Jode Hom wou doodmaak – Johannes 5:18:
Hieroor het die Jode nog des te meer probeer om Jesus dood te maak: Hy het nie net die sabbatdag ontheilig nie, maar God ook sy eie Vader genoem en Hom so met God gelyk gestel.
In Markus 2:24-27 spel Jesus sy siening uit:
Die Fariseërs sê toe vir Hom: “Kyk daar! Waarom doen hulle iets wat nie op die sabbatdag gedoen mag word nie?” 25 Hy sê vir hulle: “Het julle nog nooit gelees wat Dawid gedoen het toe hy en sy manne nie kos gehad het nie en honger gekry het? 26 Hy het in die tyd van die hoëpriester Abjatar in die huis van God ingegaan en van die offerbrood geëet, wat niemand anders as die priesters mag geëet het nie, en ook vir sy manne daarvan gegee.” 27 Jesus het verder vir hulle gesê: “Die sabbatdag is vir die mens gemaak en nie die mens vir die sabbatdag nie.
Aangrypend! Dis ’n terugkeer na die oorspronklike bedoeling van die Sabbat – dis ’n dag wat vir die mens gegee is om te rus. Dis nie ’n dag wat daargestel is vir die mens om iets te doen nie, dis nie ’n dag vir godsdienstige reëls en tradisies en gebruike nie. Sabbatdag is nie in die eerste plek ’n God-dag nie, maar ’n mens-dag.... Sabbatdag is NIE die dag van die Here nie...
Dink bietjie so daaroor:
Op watter dag sou die Here die meeste teenwoordig wees – die 6 dae wat Hy skep of die dag wat Hy rus?
Watter dag sou die dag van die Here wees – die 6 waarop Hy aktief besig was of die 1 waarop Hy gerus het?
Jesus besef dit, Hy besef dat die Joodse godsdiens die verhouding kom verander het – 6 dae vir die mens, 1 dag vir die Here in plaas van 6 dae vir die Here en 1 dag vir die mens. En die dag wat hulle vir die Here afgesonder het is juis die dag wat die Here vir die mens afgesonder het!
Die vroeë kerk het dit ook verstaan – daarom het hulle nie hulle byeenkomste op die Sabbat gehou nie. Die vroeë kerk het begin om op Sondae bymekaar te kom. Hoekom? Want Sondag is die dag van die Here, Sondag is die dag waarop Jesus opgestaan het, Sondag is die dag van vreugde. Maar was Sondag vir hulle soos ’n Sabbatdag, ’n rusdag? Nee! Wat ons van hulle Sondagviering weet, het direk in verband gestaan met die opstanding van die Here Jesus (Johannes 20) en die feit dat hulle die opstanding verstaan het as beslissend vir hulle verlossing (1 Korintiërs 15). Hulle het egter sover ons weet, geen van die wette of gebruike van die Sabbat op die Sondag toegepas nie. Trouens ons weet dat sekere Joodse Christene tot in die derde eeu nog sowel die Sabbat as die Sondag gehou het, die een as ’n rusdag, en die ander as ’n feesdag. Daar is nooit in die Nuwe Testament sprake van rus op die Sondag nie. Trouens die base van slawe sou hulle ook nie toegelaat het om nie te werk nie, en ons weet uit ander bronne dat Christene Sondae voor sonop bymekaar gekom het, waarskynlik om dan die res van die dag met hul gewone (slawe-)werk te kan aangaan.
Die vroeë kerk het verstaan dat ons met twee verskillende sake te doen het:
1. Die mens het RUS nodig – ons kan nie aanhou werk, aanhou werk, aanhou werk nie. Daarvoor het die Here vir ons die Sabbatdag gegee. ’n Dag om te rus van my werk.
2. Maar ons het ook nodig om saam met mekaar die Here en mekaar en die wêreld te dien. En daarvoor het ons die dag van die Here. Handelinge 20 – die eerste erediens: “Ons het die Sondag bymekaargekom vir die gemeenskaplike maaltyd.” Sondag was nie ’n rusdag nie, maar ’n dag om bymekaar te kom en dan in die wêreld die Here te gaan dien.
Die manier waarop hierdie eerste gelowiges bymekaar gekom het, het die volk aangespreek – luister na Handelinge 2:47
47 Hulle het God heeltyd geprys omdat Hy so groot en goed is. Die gelowiges se lewenstyl het die ander mense in Jerusalem aangegryp. Almal het daaroor gepraat. Daarom het daar elke dag baie mense tot geloof in Christus gekom.
Is een van die probleme van ons tyd nie juis dat ons 2 verskillende dae in 1 dag probeer indruk nie?
Nou sit ons met mense wat permanent moeg is, omdat hulle nooit genoeg rus nie.
En ons sit met kerke wat oneffektief is, omdat die mense die Dag van die Here gebruik om te probeer rus. En dan het ek nie tyd vir eredienste en kleingroep nie. En die gemeente kan niks doen op Sondag tussen 11:30 en 18:00 nie, want ons rus, ons hou sabbat....
Hoe is Sondag vir jou – ’n Sabbat of die Dag van die Here?
Is dit ’n dag waar jou groot fokus is om te rus?
Is dit ’n dag waar jy jou onttrek uit die wêreld?
Jesus is die lig vir die wêreld (Johannes 8:12)! Ons is die lig vir die wêreld (Matteus 5:14)! Is die eerste dag van die week soos die eerste dag van die skepping waar die lig van God – ons – die donkerte van die wêreld deurbreek? Of is die lig vir die wêreld op die eerste dag onsigbaar?
Eindig ons met ’n Christen dag waar al die Christene onsigbaar is omdat almal rus?
Moet ons nie teruggaan na die vroeë kerk wat sê ek rus op Saterdag, die Sabbatdag, maar op die Dag van die Here is ek juis op ’n besonderse manier in die wêreld besig nie?
Moet ons nie teruggaan na die vroeë kerk wat sê dat ek op Sondag sal werk, omdat ek Saterdag gerus het, maar dan gaan Sondag ’n besonderse getuienis wees waar ek werk?
Het ek en jy Sabbat in ons lewe – waar ons RUS? Miskien moet ons weer soos die Jode vir onsself ’n klomp wette en reëls opstel om seker te maak dat ons rus! (Miskien moet ons mans en vroue ons hierin dwing?)
Het ek en jy ’n Dag van die Here in ons lewe – waar dit nie oor RUS gaan nie?
Is ons lewens nie so chaos omdat ons dié 2 dae in een dag probeer inprop nie?
Is dit nie tyd om Sabbat terug te wen nie?
Is dit nie tyd om die dag van die Here terug te wen nie?
En jou kinders? Hoe maak jy hulle groot? Vandag was ons getuies van die doop, vandag het ons gesien hoe ouers belowe om hulle kinders vir die Here groot te maak. Doen ons dit? Het ons kinders sabbat in hulle lewe, het hulle genoeg rus? En het hulle ’n Dag van die Here, ’n dag waar die Here se koninkryk die belangrikste is? Of moet hulle ook op die Dag van die Here rus?
Miskien doen ek as dominee iets reg – op Sondag werk ek tot eer van die Here en spandeer ek tyd saam met medegelowiges om dat Saterdag my rusdag is...
Hoe wonderlik sal dit wees as almal van ons werklik op Saterdag RUS – en dan op Sondag hier bymekaar kom en in ons kleingroepe bymekaar kom en in die wêreld ’n verskil maak, sodat die wêreld Sondag kan ken as DIÉ Dag van die Here?
Wat is JOU sabbatdag?
Wat is JOU dag van die Here?
Amen!
RSS Feed